Andrzej Stelmachowski urodził się w 1925 r. w Poznaniu. W czasie II wojny światowej zaangażował się w konspirację, był żołnierzem Armii Krajowej. W 1947 r. ukończył Wydział Prawa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Od 1972 r. był członkiem warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej.

W latach 1978−1980 współpracował z niezależnym Konwersatorium „Doświadczenie i Przyszłość”. W sierpniu 1980 r. miał znaleźć się w grupie doradców, których zadaniem było wsparcie strajkujących w Szczecinie. Ostatecznie jednak udał się do Gdańska i został ekspertem Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej.

Był współautorem pierwszego projektu statutu niezależnych związków zawodowych. W styczniu 1981 r. został członkiem Rady Programowo-Konsultacyjnej Ośrodka Prac Społeczno-Zawodowych przy Krajowej Komisji Porozumiewawczej/Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Podczas I Krajowego Zjazdu Delegatów (jesienią 1981 r.) brał udział w pracach nad programem związku – w ramach Komisji Programowej I KZD wszedł w skład dwóch zespołów.

Wspierał ruch solidarnościowy na wsi, m.in. od grudnia 1980 r. opracowywał (wraz z Bolesławem Banaszkiewiczem) projekt statutu związków rolniczych (został on przyjęty w maju 1981 r., podczas zjazdu zjednoczeniowego rolniczej Solidarności), wspomagał strajki rolnicze (m.in. w Rzeszowie w dniach 2−18 stycznia 1981 r.). Pełnił czy też próbował pełnić rolę mediatora w przypadku sytuacji konfliktowych (np. strajków w Żyrardowie w październiku i listopadzie 1981 r.).

Po wprowadzeniu stanu wojennego należał do grona doradców Lecha Wałęsy, doradzał też utworzonej w 1986 r. Tymczasowej Krajowej Radzie Rolników „Solidarność”. W maju1988 r. był wysłannikiem Episkopatu Polski do strajkujących w Hucie im. Lenina. Kilka miesięcy później zaangażował się w poufne rozmowy z władzami PRL, które doprowadziły do Okrągłego Stołu. Uczestniczył w jego obradach. W czerwcu 1989 r. został senatorem, a miesiąc później marszałkiem Senatu. W latach 1991−1992 był ministrem edukacji narodowej. Zmarł w 2009 roku.

Doradcy