Wraz z powstaniem NSZZ „Solidarność” na wsi odżyły oczekiwania na powołanie do życia niezależnej od władz reprezentacji rolników. Postulat ten został jednoznacznie wyartykułowany podczas strajków w Ustrzykach Dolnych (od 29 grudnia 1980 do 20 lutego 1981 roku) oraz w Rzeszowie (od 5 stycznia do 18 lutego 1981 roku). Na potrzeby strajkujących w części parafii diecezji przemyskiej prowadzono zbiórkę żywności. Protestujący rolnicy zyskali pełne poparcie Kościoła. Kardynał Stefan Wyszyński w homilii wygłoszonej do rolników 2 lutego 1981 roku wprost opowiedział się za przyznaniem im prawa do zrzeszania się. Kilka dni później, w niedzielę 8 lutego, Komitet Strajkowy w Rzeszowie wysłał telegram do Jana Pawła II, w którym prosił o modlitwę w intencji „uznania należnych nam praw do zrzeszania się i życia w godności pracy dla dobra narodu polskiego, który od wieków żywimy i bronimy”.

Reakcją Rady Głównej Episkopatu Polski na odrzucenie przez władze komunistyczne możliwości zarejestrowania Solidarności Wiejskiej był wydany 10 lutego 1981 roku komunikat. Akcentowano w nim, iż z powodu złej polityki rolnej prowadzonej przez lata Polska zagrożona jest widmem głodu. Kościół apelował też w nim o „naprawę szkód wyrządzonych wsi polskiej” poprzez zagwarantowanie rolnikom własności uprawianej ziemi i uznanie ich prawa do swobodnego zrzeszenia się w związkach zawodowych. Biskupi podkreślali też, że istnienie zrzeszeń zawodowych rolników „jest – jak uczy Ojciec Święty Jan XXIII w encyklice Mater et Magistra – wprost konieczne, gdyż ułatwiają one rolnikowi korzystanie z postępów nauki i techniki i walczą o właściwe kształtowanie się cen produktów rolnych”.

W czasie strajku posługę duszpasterską w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych pełniło co najmniej 38 duchownych diecezji przemyskiej. Wśród nich byli m.in.: biskup pomocniczy diecezji przemyskiej Tadeusz Błaszkiewicz, o. Jan Kanty Bartnik, ks. Józef Sondej, ks. Stanisław Słowik, ks. Stanisław Bełza, ks. Ireneusz Folcik, ks. Franciszek Kołodziej, ks. Stanisław Fołta, ks. Adolf Kowal, ks. Józef Mucha, ks. Jan Stączek, ks. Jan Jakubowski. W dni powszednie Msze były odprawiane zazwyczaj o godzinie 7, w święta o 8 rano. 6 stycznia 1981 roku oprawę jednej z Mszy Świętej zapewniło trzech kleryków Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu (ks. Kazimierz Rojek, bp Marian Rojek – obecnie ordynariusz diecezji zamojsko-lubaczowskiej, ks. Władysław Kret).

Biskup Błaszkiewicz odwiedził strajkujących 23 stycznia 1981 roku. Odprawił dla nich Mszę Świętą i wygłosił kazanie. Po niej dyskutował z rolnikami, którzy mówili, że „pokrzepił ich na duchu i dodał im siły i wiary w zwycięstwo”. Ponownie przyjechał do strajkujących 17 lutego 1981 roku, przekazując Komisji Rządowej postulaty Kościoła: wyrażenia zgody na wydrukowanie 180 tys. katechizmów, zaprzestania dyskryminowania dzieci na koloniach i umożliwienie im udział we Mszach św. i nabożeństwach, zwrotu obiektów zabranych Kościołowi przez państwo, wycofania ze szkół przedmiotu „przysposobienie do życia w rodzinie”, umożliwienia żołnierzom służby zasadniczej oraz więźniom udziału w praktykach religijnych. Jeden z TW SB tak w swoim doniesieniu charakteryzował rolę Kościoła: „Na podstawie moich obserwacji oceniam, że strajk ten dawno by się rozleciał, gdyby nie 2 elementy w nim: religia (cała oprawa, msze, kazania, pieśni itp.) oraz nagromadzony gniew do przeszłości”. Stałymi elementami wyposażenia sali WRZZ w Rzeszowie był ołtarz oraz umieszczony na ścianie obraz Matki Bożej.  

W Ustrzykach Dolnych Eucharystię sprawował ks. Stanisław Surmacz. Po 14 stycznia 1981 roku strajkujących tam rolników wspierał ks. Kazimierz Kaczor. Tam też 3 lutego 1981 roku w rozmowach z delegacją rządową uczestniczył ks. Stanisław Matuła.

Podpisane 18 lutego 1981 roku w Rzeszowie, a dwa dni później w Ustrzykach Dolnych porozumienia zawierały także ustępstwa o charakterze religijnym. Po zakończeniu strajku w Rzeszowie, po porannej Mszy Świętej, rolnicy procesyjnie przeszli do kościoła farnego, gdzie odśpiewano hymn dziękczynny „Ciebie, Boga, wysławiamy”.

kościół wobec strajków