Wiesław Chrzanowski
Był jednym z nestorów formujących sposób myślenia opozycjonistów w ostatnim piętnastoleciu PRL. To pod jego ideowymi skrzydłami wyrósł Ruch Młodej Polski, stanowiący prawicowe skrzydło Solidarności.
zdjęcie: Fot. Andrzej Friszke/FOTONOVA
2020-07-21
Wiesław Chrzanowski urodził się w 1923 r. Warszawie. Jego ojciec był znanym konstruktorem oraz rektorem Politechniki Warszawskiej. Młody Chrzanowski jeszcze przed II wojną światową związał się z ruchem narodowym, a w trakcie wojny należał do konspiracyjnej Młodzieży Wszechpolskiej. Walczył w powstaniu warszawskim w batalionach Gustaw i Harnaś. W kolejnych miesiącach kontynuował działalność niepodległościową w konspiracji narodowej. Wspólnie z Tadeuszem Łabędzkim reaktywował pismo „Wszechpolak”. Aresztowany przez UB, spędził kilka tygodni w komunistycznym więzieniu, a następnie ukrywał się do amnestii w 1947 r. Został także redaktorem „Tygodnika Warszawskiego”. Aresztowany ponownie w 1948 r., przebywał 6 lat w więzieniu we Wronkach i Rawiczu.
Po wyjściu na wolność przez blisko 20 lat bezskutecznie walczył o wpisanie na listę adwokatów. W połowie lat 60. wszedł w skład zespołu informacyjnego przy prymasie Stefanie Wyszyńskim. Po powstaniu jawnie działającej opozycji utrzymywał kontakty z działaczami Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, stając się – obok Leszka Moczulskiego – jednym z ojców ideowych Ruchu Młodej Polski.
W okresie solidarnościowej rewolucji był jednym z doradców Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej. Kontynuował to zadanie także później – od 1981 r. był wiceprzewodniczącym Rady Programowo-Konsultacyjnej Ośrodka Prac Społeczno-Zawodowych przy Krajowej Komisji porozumiewawczej/Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Był jednym ze współautorów statutu związkowego (m.in. wespół z Janem Olszewskim reprezentował związek w postępowaniu rejestracyjnym).
W stanie wojennym negocjował z władzami zwolnienie internowanych, a także doradzał podziemnej Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej Solidarności i Zbigniewowi Bujakowi. Wszedł również w skład Prymasowskiej Rady Społecznej. W okresie transformacji ustrojowej został jednym z założycieli Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, a także ministrem sprawiedliwości w rządzie Jana Krzysztofa Bieleckiego. W kolejnych latach był m.in. marszałkiem Sejmu i senatorem.
Grzegorz Wołk
