Swoją inicjację społeczną przeżył w grudniu 1970 r., kiedy był jednym z przywódców strajku w Stoczni Gdańskiej. Skutkiem tych wydarzeń było jego zatrzymanie, przesłuchania i rozmowy z SB. Ich konsekwencje stanowią ważną część sporu o biografię przyszłego prezydenta Polski. Fakty wynikające z zachowanej dokumentacji są następujące: w okresie od 29 grudnia 1970 r. do 19 czerwca 1976 r. był zarejestrowany w KW MO Gdańsk jako TW Bolek. Materiały świadczące o współpracy (m.in. zobowiązanie do współpracy, donosy i pokwitowania odebrania pieniędzy za przekazane informacje) zachowały się, co potwierdziła ekspertyza biegłych z Instytutu Ekspertyz Sądowych im. prof. Jana Sehna w Krakowie w 2017 r. W latach 1978−1983 był rozpracowywany przez Wydział V KW MO w Gdańsku w ramach SOS/SOR krypt. Bolek, a od 1983 przez Inspektorat 2 WUSW w Gdańsku w ramach SOR krypt. Zadra. Sam Wałęsa konsekwentnie zaprzecza, aby kiedykolwiek podjął współpracę z SB.

Urodził się 29 września 1943 r. w Popowie. Naukę zakończył na szkole zawodowej, w Lipnie na Kujawach w 1961 r. Do 1967 r. pracował w okolicznych PGR-ach. Potem przeniósł się do Trójmiasta i rozpoczął pracę jako elektryk w Stoczni Gdańskiej. W 1976 r. został zwolniony ze stoczni za krytykowanie kierownictwa zakładu (majstrów, kierowników, dyrekcji itp.). W 1978 r. zaangażował się w działalność WZZ Wybrzeża, tworzył swoją grupę na gdańskich Stogach, gdzie wtedy mieszkał, drukował i kolportował wydawnictwa niezależne. 14 sierpnia 1980 r., namówiony przez Bogdana Borusewicza, stanął na czele strajku w Stoczni Gdańskiej w obronie Anny Walentynowicz. 16 sierpnia po podpisaniu porozumienia z dyrektorem ogłosił zakończenie protestu. Na skutek presji delegatów z innych zakładów zdecydował o kontynuowaniu strajku i został jego przewodniczącym. Wszedł do Prezydium MKS w Stoczni Gdańskiej, był sygnatariuszem porozumień sierpniowych. Po strajkach włączył się w działalność Solidarności; przewodniczący Komisji Zakładowej Stoczni Gdańskiej, przewodniczący Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego w Gdańsku oraz Krajowej Komisji Porozumiewawczej. W lipcu 1981 r. wybrany na przewodniczącego Zarządu Regionu Gdańskiego, a na I Krajowym Zjeździe Delegatów przewodniczącego Komisji Krajowej.

W czasie kierowania związkiem prowadził go raczej w sposób ugodowy wobec władz PRL, za co był krytykowany przez zwolenników tzw. Gwiazdozbioru; nie podobał się również „wodzowski”, według nich, sposób prowadzenia związku. Cieszył się jednak poparciem większości osób zrzeszonych w „S”.

Po ogłoszeniu stanu wojennego był internowany m.in. w Arłamowie. 5 października 1983 r. został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla. W maju i sierpniu 1988 r. uczestniczył w strajkach w Stoczni Gdańskiej, w maju tym samym uratował strajk, bo pierwotnie uczestniczyli w nim sami młodzi stoczniowcy łatwi do spacyfikowania. W 1989 r. kierował delegacją „S” w trakcie rozmów Okrągłego Stołu, w latach 1990–1995 prezydent RP.

Twarze buntu